Dijitalleşmenin Yan Etkilerinden Biri: Siber Zorbalık Üzerine Bir İçerik Analizi
Bahar ÖZAKSOY
Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
baharozaksoy@live.com
Öz/Abstract
Teknoloji ve internet iş, okul ve gündelik rutinlere birçok kolaylık getirirken yan etkilere de sebep olmaktadır. Sosyal hayat için neredeyse zorunluluk haline gelen sosyal medya hesapları, iş hayatında kullanılan e-mailler vb. siber alandaki varlıklar beraberinde bazı sorumluluklar da getirmektedir. Bu yeni alanda, daha güvenli bir şekilde var olabilmek için yapılması gerekenlerden haberdar olunmalıdır. Siber zorbalık, gittikçe yaygınlaşan dijital kültürün yan etkilerinden biridir. Son dönemde özellikle COVID-19 süreci etkisi ile tüm dünya siber alanda daha fazla vakit geçirmeye başlamıştır. Siber alanda geçirilen vakit artışı, siber zorbalık ile karşılaşma sıklığını da artırmaktadır. Siber zorbalık, gelişim çağındaki çocuklar arasında yaygın olarak görülmekte ve çocukların ruh sağlığını etkileyebilecek sonuçlara sebebiyet verebilmektedir. Yapılan araştırmalar, siber zorbalığın nedenlerinin tespiti ve önlenmesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmada siber zorbalığın nedenleri, görülme şekilleri ve sonuçları, Türkçe makaleler üzerine yapılan içerik analizi tekniği ile tespit edilmiştir. Böylece hem siber zorbalığın önlenmesi, hem siber mağdurların rehabilitasyonu hem de siber zorbaları tanımayı kolaylaştıracak veriler elde edilmiştir. Araştırma sonuçları, siber zorbalığın ergenler üzerinde psikolojik etkiler bıraktığını göstermektedir.
Technology and internet bring many conveniences to work, school and daily routines but they also cause side effects. Cyberspace assets such as social media accounts and e-mails used in business life, which have become almost a necessity for social life, also bring some responsibilities. Cyberbullying is one of the side effects of digital culture. Recently, the whole world has started to spend more time in the cyber space, especially with the effect of the COVID-19 process. With the spending more time in cyberspace also increases the frequency of encountering cyberbullying. Cyberbullying is common among children in developmental age and can cause some consequences that may affect children’s mental health. Researches are important in terms of detecting and preventing the causes of cyberbullying. Thus, at the end of the study, data that will facilitate both the prevention of cyberbullying, the rehabilitation of cyber victims and the recognition of cyberbullies has been obtained. Research results show that cyberbullying has psychological effects on adolescents.
Kaynakça/References
- Aksaray, S. (2011). Siber Zorbalık. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
- Aksu, U. A., & Işıklı, Ş. (2019). Teknolojik zehirleme, semptomları ve teknolojik düzen. ISophos: Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, ss. 61-63.
- Anadolu Ajansı. (2017). Türkiye’de en çok bilişim suçu sosyal medyada işleniyor. Anadolu Ajansı. İstanbul: Anadolu Ajansı.
- Ang, P. (2015). Adolescent cyberbullying: A review of characteristics, prevention and intervention strategies. ss. 1-9.
- Arıcak, T. (2015). Siber Alemin Avatar Çocukları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Arslan, S., Savaser, S., Hallett, V., & Balci, S. (2012). Cyberbullying Among Primary School Students in Turkey: Self-Reported Prevalence and Associations with Home and School Life. Cyberpsychology, Behavior, And Social Networking, 527-533.
- Ateş, B., & Güler, M. (2016). Ergenlerde Siber Zorbalığın Yordayıcısı Olarak Algılanan Sosyal Yetkinlik ve Toplumsal Kaygı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 393.
- Ateş, C. E., & Tokay, A. (tarih yok). Sosyal Ağ (Medya) Kullanımı ve Suç Mağduriyeti. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 1-33.
- Ateş, E. C., & Ateş, A. P. (2020). GençlikĞDijital Çağ ve Suç. Gençlik Ve Dijital Çağ, 11-20.
- Baker, E. Ö., & Kavşut, F. (2007). Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research, 37-38.
- Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action. United States.
- Baştürk, E., Sayımer, İ., & Ergül, S. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımları Ve Siber Zorbalık Deneyimleri: Ankara Örneği, Global Media Journal TR, 79.
- Baştürk, E., Sayımer, İ., Balaban, J., & Ergün, B. (2014). Okulda Siber Zorbalığın Nedenleri, Türleri ve Medya Okuryazarlığı Eğitiminin Önleyici Çalışmalardaki Yeri. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi, 18.
- BeatBullying (2009). Virtual Violence: Protecting Children from Cyberbullying, London
- Beran, T., & Li, Q. (2005). Cyber-Harassment: A Study of a New Method for an Old Behavior. Journal of Educational Computing Research, 270.
- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. (2019, Haziran 11). btk.gov.tr: https://internet.btk.gov.tr/turkiye-de-bilisim-hukuku adresinden alındı
- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. (2019). https://internet.btk.gov.tr/turkiye-de-internet-hukuku adresinden alındı.
- Brochado, S., Soares, S., & Fraga, S. (2016). A Scoping Review on Studies of Cyberbullying Prevalence Among Adolescents. Trauma, Violence, & Abuse, 2-3.
- Brooker, & Charlie (Yönetenler). (tarih yok).
- Black Mirror [Sinema Filmi].
- Budak, S. Ö.(2015).Bilişim Öğrencilerinin Siber Suç Farkındalığı: Erzurum İli Mesleki Ve Teknik Liseler Örneği, Erzurum.
- Burgess-Proctor, A., Hinduja, S., & Patchin, J. W. (tarih yok). Cyberbullying Research Summary.
- Burgess, A., Patchin, J. W., & Hinduja, S. (2009). Cyberbullying and online harassment: reconceptualizing the victimization of adolescent girls. ss.163-176.
- Çetin, B., Peker, A., & Eroğlu, Y. Ç. (2011). Interpersonal Cognitive Distortions as a Predictor of Cyber Victimization and Bullying: A Preliminary Report in Adolescents. International Online Journal of Educational Sciences, 1064-1080.
- Çetin, M., & Özgiden, H. (2013). Dijital Kültür Sürecinde Dijital Yerliler Ve Dijital Göçmenlerin Twitter Kullanım Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 173-189.
- D’Antona, R., Kevorkian, M., & Russom, A. (2010). Sexting, Texting, Cyberbullying and Keeping Youth Safe Online. Journal of Social Sciences, 523-628.
- Deuze, M. (2006). Participation, Remediation, Bricolage: Considering Principal Components of a Digital Culture. The Information Society, 63-75.
- Dilmaç, B. (2009). Sanal Zorbalığı Yordayan Psikolojik İhtiyaçlar: Lisans Öğrencileri İçin Bir Ön Çalışma. 1293-1321.
- Dilmaç, B., & Aydoğan, D. (2010). Parental Attitudes as a Predictor of Cyber Bullying among Primary School Children. 1667-1671.
- Doanea, A., Pearson, M., & Kelley, M. (2014). Predictors of cyberbullying perpetration among college students: An application of the Theory of Reasoned Action. Computers in Human Behavior, 154-162.
- Ekşi, F. (2012). Narsistik kişilik özeliklerinin internet bağımlılığı ve siber zorbalığı yordama düzeyinin yol analizi ile incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1692.
- Ekşi, F., & Ümmet, D. (2013). Bir Kişilerarası İletişim Problemi Olarak İnternet Bağımlılığı ve Siber Zorbalık: Psikolojik Danışma Açısından Değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 99.
- Eroğlu, Y., & Güler, N. (2015). Koşullu Öz-Değer, Riskli İnternet Davranışları ve Siber Zorbalık/ Mağduriyet Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 118-129.
- Eroğlu, Y., Aktepe, E., Akbaba, S., Işık, A., & Özkorumak, E. (2015). Siber Zorbalık ve Mağduriyetin Yaygınlığının ve Risk Faktörlerinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 93-107.
- Espelage, D., Craven, R., & Rao, M. (2012). Theories of cyberbullying. Principles of Cyberbullying Research , s. 49-65.
- Evrim, A. (2013). Ergenlerde Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyet. New/Yeni Symposium Journal, 31-36. Gençlik Dijital Çağ ve Suç. (2020). Gençlik ve Dijital Çağ, 11-20.
- Grigg, W. D. (2010). Cyber-Aggression: Definition and Concept of Cyberbullying. Australian Journal of Guidance & Counselling, 148.
- Güzel, E. (2016). Dijital kültür ve Çevrim içi sosyal ag?larda rekabetin aktörü: Dijital habitus. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 83-103.
- Hanewald, R. (2008). Confronting the Pedagogical Challenge of Cyber Safety. Australian Journal of Teacher Education, s. 5.
- Hiduja, S. (2020, Mart 16). Coronavirus, Online Learning, Social Isolation, and Cyberbullying: How To Support Our Students. cyberbullying research center: https://cyberbullying.org/ coronavirus-online-learning-social-isolation-cyberbullying adresinden alındı.
- Hinduja, S., & Justin, P. (2010). Bullying, Cyberbullying, and Suicide. Tandfonline. Hinduja, S., & Patchin, J. W. (2010). Bullying, Cyberbullying, and Suicide. 206-218.
- Hinduja, S., & Patchin, J. W. (2018). Cyberbullying: Identification, Prevention, & Response. Cyberbullying Research Center.
- Hoff, D. L., & Mitchell, S. N. (2009). Cyberbullying: causes, effects, and remedies. Emeraldinsight, 652-664.
- Işıl, I., Ayaz, V., Can, I., & Dirimen, G. (2018). Siber Zorbalık ve Önlenmesi. Sanal Alem / Medya Şiddeti (s. 158). içinde Ankara: HEGEM Yayınları.
- Kestel, M. K., Akbıyık, & Cenk. (2016). Siber Zorbalığın Öğrencilerin Akademik, Sosyal ve Duygusal Durumları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
- Korkmaz, A. (2016). Fizikselden Sanala Yeni Şiddet. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 74-85.
- Kowalski, R., Giumetti, G., Schroeder, A., & Lattanner, M. (2014). Bullying in the Digital Age: A Critical Review and Meta-Analysis of Cyberbullying Research Among Youth. American Psychological Association, 1137.
- Kowalski, R., Limber, S., & Agatston, P. (2008). Cyberbullying: Bullying in the Digital Age. Blackwell Publishing.
- Küçükvardar, M. (2018). Suç olgusunun değişen yüzü: Siber suçlar. ISophos: Uluslararası Bilişim, Teknoloji ve Felsefe Dergisi, sayı:1, ss.1-17.
- Li, Q. (2006). Cyberbullying in Schools. School Psychology International , 157-170
- Li, Q. (2007). New bottle but old wine: A research of cyberbullying in schools. Computers in Human Behavior, 1778-1789.
- Low, S., & Espelage, D. (2012). Differentiating Cyber Bullying Perpetration From Non- Physical Bullying: Commonalities Across Race, Individual, and Family Predictors. American Psychological Association, 39-52.
- Marco, J. H., & Tormo-Irun, M. P. (2018). Cyber Victimization Is Associated With Eating Disorder Psychopathology in Adolescents. Frontiers in Psychology, 1-7.
- Mercan, N. (tarih yok). Dijital Dünyada Zaman, Mek‰n, İnsan İlişkileri ve Yabancılaşma.
- Mitchell, K. J., Ybarra, M., & Finkelhor, D. (2007). The Relative Importance of Online Victimization in Understanding Depression, Delinquency, and Substance Use. CHILD MALTREATMENT, s. 318.
- Naisbitt, J., & Aburdene, P. (2000). Değişen Dünyada 1990’larin On Yeni Hedefi Megatrends 2000 Büyük Yönelimler. Form Yayinlari.
- NTV. (2020, Mayıs 11). Corona virüs etkisi: Karantina döneminde siber zorbalık vakalarında artış yaşandı. ntv.com.tr.
- Patchin, J., & Hinduja, S. (2006). Bullıes Move Beyond The Schoolyard. Youth Violence and Juvenile Justice, 153.
- Peker, A. (2015). Ergenlerin saldırganlık ve siber zorbalık davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 325.
- Peker, A. (2015). Negatif Duygunun Siber Zorbalık ve Mağduriyete İlişkin Yordayıcı Rolünün İncelenmesi. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 1634.
- Peker, A. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Siber Zorbalık Statülerini Yordayan Risk Faktörlerinin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 63.
- Peker, A., Eroğlu, Y., & Çitemel, N. (2012). Boyun eğici davranışlar ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasında cinsiyet ilişkisinin araştırılması. Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi, ss.206-217.
- Perkins, W., & Berkowitz, A. (1986). Perceiving the Community Norms of Alcohol Use Among Students: Some Research Implications for Campus Alcohol Education Programming. The International journal of the addictions, 21, 961-976 .
- Raskauskas, J., & Stoltz, A. D. (2007). Involvement in Traditional and Electronic Bullying Among Adolescents. Developmental Psychology, 564-572.
- Raskauskas, J., & Stoltz, A. D. (2007). Involvement in Traditional and Electronic Bullying Among Adolescents. American Psychological Association.
- Resmigazete.gov.tr. (2007). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070523-1.htm adresinden alındı
- Rivers, I., & Noret, N. (2010). ÔI h8 u’: findings from a five-year study of text and email bullying. British Educational Research Journal, 644-671.
- Salı, J. B., Başak, B., & Akca, E. B. (2015). Türkiye’de Ortaokul Öğrencileri Arasında Siber Zorbalık. Anadolu Journal of Educational Sciences International,, 109-124.
- Schneider, S. K., O’Donnell, L., Stueve, A., & Coulter, R. W. (2012). Cyberbullying, School Bullying, and Psychological Distress: A Regional Census of High School Students. American Journal Of Public Health, 172.
- Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation.
- Şahin, M., Sarı, S. V., Özer, Ö., & Er, S. H. ( 2010). Lise Öğrencilerinin Siber Zorba Davranıs?larda Bulunma ve Maruz Kalma Durumlarına İlişkin Görüşleri, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi .
- Şahin, M., SARI, S. V., Özer, Ö., & Er, S. H. (2010). Lise Öğrencilerinin Siber Zorba Davranışlarda Bulunma ve Maruz Kalma Durumlarına İlişkin Görüşleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 264-265.
- Toprak, Y. (2018). Ortaokullarda Görev Yapan Öğretmenlerin Siber Zorbalık Algılarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi.
- Turhan, O. (2006). Bilgisayar Ağları ile İlgili Suçlar. Ankara. Türk, N., & Gürkan, F. (2019). 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinde Akademik Motivasyon ve Siber Zorbalığın İncelenmesi. Dünya İnsan Bilimleri Dergisi, 45-78.
- UNICEF Türkiye Milli Komitesi. (2019). www.unicefturk.org adresinden alındı.
- Urfalı, O. S. (2004). Sosyal Medya ve Sı?? er Zorbalık. Eskisehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Ünver, H., & Koç, Z. (2017). Siber Zorbalık ile Problemli İnternet Kullanımı ve Riskli İnternet Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 117-140.
- Vandebosch, H., & Cleemput, V. (2008). Defining Cyberbullying: A Qualitative Research into the Perceptions of Youngsters. Cyberpsychology & Behavior, 499-503.
- Vandebosch, H., & Cleemput, V. (2008). Defining Cyberbullying: A Qualitative Research into the Perceptions of Youngsters. Cyberpsychology & Behavior, 501.
- Vandebosch, H., & Cleemput, V. K. (2009). Cyberbullying among youngsters: profiles of bullies and victims. New Media & Society, 1352.
- Watkins, J. (Yöneten). (2016). Black Mirror ‘Shut Up and Dance’ [Sinema Filmi]
- Willard, N. (2007). Cyberbullying and Cyberthreats. Research Press.
- Yaman, E., & Peker, A. (2012). Ergenlerin Siber Zorbalık ve Siber Mağduriyete İlişkin Algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 824.
- Ybarra, M. L., & Mitchell, K. J. (2004). Online aggressor/targets, aggressors, and targets: a comparison of associated youth characteristics. Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines 45, 1308-1316.
- Ybarra, M. L., Diener-West, M., & Leaf, P. J. (2007). Examining the Overlap in Internet Harassment and School Bullying: Implications for School Intervention. Journal of Adolescent Health.
- Ybarra, M. L., Mitchell, K. J., Wolak, J., & Finkelhor, D. (2006). Examining Characteristics and Associated Distress Related to Internet Harassment: Findings From the Second Youth Internet Safety Survey. Pediatrics, 1172.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- You, S., & Lim, S. A. (2016). Longitudinal predictors of cyberbullying perpetration: Evidence from Korean middle school students. Personality and Individual Differences , 89, 172-176.