Bir İnsan Hakkı Olarak İnternet Erişimi: Herkes İçin İnternet Tartışması
Dr. Taner AYAZ
taner@ayaz.name
Şevki IŞIKLI
Marmara Üniversitesi
sevki.isikli@marmara.edu.tr
Öz/Abstract
İnternet günümüzün teknolojik toplumlarının ve dijital kültürlerin en temel bileşenlerinden biridir. İnternet tabanlı ya da destekli olmayan hiçbir iletişim biçimi neredeyse kalmamıştır. Günümüzün gelişmiş dijital kültürlerindeki anahtar rolünden ötürü internetin bir insan hakkı olarak kabul edilmesine yönelik güncel tartışma gittikçe genişlemektedir. Birleşmiş Milletlerin 2016 yılında yayınladığı İnternet raporu, internetin bir insan hakkı olarak kabul edildiğine dair popüler bir tartışma başlatmıştır. Bugün, devletler tarafından internetin bir insan hakkı olarak tanınmasını talep eden bu popüler girişim ile insan haklarını çok daha köklü ve ahlaki koşullara bağlayan ve internetin temel haklardan biri olamayacağını savunan standart görüş rekabet halindedir. Bu makalede her iki görüşün argümanları, teknolojik bir icat olan internet mimarisi ve işlevleri açısından karşılaştırılmış ve internetin hak ve özgürlüklerin gerçekleştirilmesi için bir ön koşul olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İnternetin demokratik toplumlardaki işlevlerini tam yerine getirebilmesi için insanların internet erişimi ve dijital okuryazarlıkla imkanlarını iyileştiren bazı sosyoteknik koşulların sağlanması gerekir. Bir insan hakkı olarak internet tartışması hem doğal hem de yasal hukuk açısından önemlidir. İnsan hakları nosyonu, bu çağda kazandığı değerin teknolojik gelişmelere karşı koruyabilir. İnterneti insan haklarından biri olarak kabul etmek, insan hakları kavramının felsefi içeriğiyle örtüşmez fakat günümüzde internet erişimi, internet tabanlı teknolojilerle kullanılabilen bir dizi yasal hak ve özgürlük için bir ön koşuldur.
The Internet is one of the most fundamental components of today’s technological societies and digital cultures. No Internet-based or unsupported form of communication almost exists. Due to its key role in today’s advanced digital cultures, the current discussion on the acceptance of the Internet as a human right is expanding. Internet report published by the United Nations in 2016 sparked a popular discussion over the acceptance of the Internet as a human right. Today, this popular initiative demanding governments to recognize the Internet as a human right competes with the standard view that links human rights to much more fundamental and moral conditions and argues that the Internet cannot be one of the basic rights. In this article, the arguments of both views are compared in terms of Internet architecture and functions, and it is concluded that the internet is a precondition for the realization of rights and freedoms. As a precondition for rights, certain socio-technical conditions must be met in order for the internet to fulfill its functions in democratic societies. The internet debate as a human right is important for both natural and legal law. The notion of human rights can preserve its ideal and ethical value gained in this age against technological developments. Recognizing the Internet as one of human rights does not coincide with the philosophical content of the concept of human rights, but today Internet access is a prerequisite for a set of legal rights and freedoms that can be used with internet-based technologies.
Kaynakça/References
- Abbate, J. (2000). Inventing the İnternet. MIT press.
- Aliyev, C. (2018). Çevrimiçi İfade Özgürlüğü. Liberte Yayınları.
- Avrupa Konseyi. (1950). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi.
- BBC World Service. (2010). Four in Five Regard Internet Access as a Fundamental Right: Global Poll. Retrieved August 17, 2020, from http://news.bbc.co.uk/2/shared/bsp/hi/pdfs/08_03_10_BBC_internet_poll.pdf
- Bell, D. (1974). The Coming of Post-Industrial Society. The British Journal of Sociology. https://doi.org/10.2307/590163
- Birleşmiş Milletler. (2016). The promotion, protection and enjoyment of human rights on the Internet. Retrieved July 21, 2020, from https://www.article19.org/data/files/Internet_Statement_Adopted.pdf
- Cerf, V. (2012, January 4). Internet Access is Not a Human Right. The New York Times. Retrieved from https://www.nytimes.com/2012/01/05/opinion/internet-access-is-not-a-human-right.html
- Crawford, S. P. (2006). Internet Think. J. on Telecomm. & High Tech. L., 5, 467–486.
- Eczacıbaşı, F. (2018). Daha Yeni Başlıyor. İstanbul, Koç Üniversitesi Yayınları.
- Estes, A. C. (2012, January). The Case for (and Against) Internet as a Human Right. The Atlantic. Retrieved from https://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/01/case-for-and-against-internet-as-hu-man-right/315164/
- Gorman, S. P., ve Malecki, E. J. (2000). The networks of the Internet: an analysis of provider networks in the USA. Telecommunications Policy, 24(2), 113–134.
- Gözler, K. (2000). Türk Anayasa Hukuku. Bursa Ekin Kitabevi Yayınları.
- Internet Society. (2012). Report: Global Date Table. Retrieved June 21, 2020, from https://www.internetsociety.org/sites/default/files/GIUS2012-GlobalData-Table-20121120_0.pdf
- İnternet Yaşamdır Platformu. (2012). İnternet Kullanıcı Hakları Bildirgesi. Retrieved April 6, 2020, from https://www.bmo.org.tr/2012/04/18/internet-kullanici-haklari-bildirgesi-yayinlandi/
- Işıklı, Ş. (2015). Dijital Vatandaşlık: Katılımcı Demokrasi Kuramına Aktüel Bir Katkı. AJIT-E: International Journal of Information, Technology and Philosophy, Sayı 143.
- McIver, W., Birdsall, W., ve Rasmussen, M. (2003). The Internet and the right to communicate. First Monday, 8 (12).
- Öğütçü, M. (2005). Doğal Hukuk ve Pozitif Hukuk Işığında İnsan Hakları Alanındaki Bazı Kavramlar, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C7/Özel Sayı, ss.555-616.
- Reglitz, M. (2019). The Human Right to Free Internet Access. Journal of Applied Philosophy. Reglitz kaynağının sonun da şunu ekleyelim: Sayı 37, ss. 314-331.
- Reuters News. (2009). Spain govt to guarantee legal right to broadband. Reuters. https://www.reuters.com/article/idUSLH6155432009111
- Rundle, M. (2014). Sir Tim Berners-Lee: Web Access Is A “Basic Human Right.” The Huffington Post. Retrieved from https://www.huffingtonpost.co.uk/2014/12/12/web-human-right_n_6313688.html?guccounter=1
- Taş, B. ve Karyağdı, N. (2016). Evrensel Hizmet Nedir? VergiAlgi.Net. Retrieved from https://vergialgi.net/evrensel-hizmet-nedir
- The Hindu.com. (2019). Access to Internet is a basic right, says Kerala High Court https://www.thehindu.com/sci-tech/technology/internet/access-to-internet-is-a-basic-right-says-kerala-high-court/article29462339.ece
- Tomalty, J. (2017). İnternet erişimi, bir insan hakkı mıdır? Sophos Akademi. Retrieved from https://www.sophosakademi.org/internet-erisimi-bir-insan-hakki-midir/
- United Nations Human Rights Commissioner (1993). Vienna Declaration. Retrieved from https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/vienna.aspx
- Visit Estonia (2020). Estonia is a digital society. Retrieved August 17, 2020, from https://www.visitestonia.com/en/why-estonia/estonia-is-a-digital-society
- Yunanistan Anayayası (2005). The Constitution of The Greece, madde 5A. Retrieved from https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/f3c70a23-7696-49db-9148-f24dce6a27c8/001-156%20aggliko.pdf