İletişim Araştırmalarının Yeni Trendi: Etnografi
Semra AĞAÇ SUCU
Marmara Üniversitesi
semraagacsucu@gmail.com
Öz/Abstract
Bugün artık gündelik yaşam pratiklerimizin dijital ortamlarda gerçekleştiği bir çağda yaşıyoruz. Bu da beraberinde dijital alanın bilimsel çalışmalarda araştırma sahası olarak kullanılıp kullanılamayacağına dair etik tartışmaları da içeren farklı görüşlerin dile getirilmesine sebep olmaktadır. Çevrimiçi ve çevrimdışı dünya arasındaki etkileşimle şekillenen sosyo-teknik olguların analizi için yeni bir bakış açısına ihtiyaç vardır. Büyük Veri çağında artık pozitivist bilim anlayışına dayalı evrensel yasalar önemini yitirmekte, bunun yerine çeşitliliği savunan modeller ve trendler önem kazanmaktadır. Bu çerçevede, gündelik yaşam pratiklerinin analizi için gözleme dayanan bir metot olarak etnomedolojinin iletişim araştırmaları başta olmak üzere çevrimiçi bilimsel araştırmaların yeni trendi olduğu görülmektedir. Bu varsayımdan hareketle bu çalışmada, Çevrimiçi Etnografi’nin bilimsel araştırmalardaki kullanım düzeyinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Temel araştırma sorusu, dijital alanın ampirik bir araştırma sahası olup olamadığıdır. Bu araştırmada, erişime açık “veri” tabanı üzerinden lisansüstü̈ tezlerin içerik analizi yapılarak yürütülmüş ve etnometodolojinin dijital uygulama alanlarına dair bir dizi sonuca ulaşılmıştır.
Today we live in an age where our daily life practices take place in digital environments. This leads to different opinions, including ethical debates about whether the digital field can be used as a research field in scientific studies. A new perspective is needed for the analysis of socio-technical phenomena shaped by the interaction between the online and offline world. In the Big Data era, universal laws based on positivist science concepts are losing their importance, instead of it, models and trends that advocate diversity are gaining importance. In this context, an observational method for the analysis of everyday life practices of online communication research is the new trend of scientific research as ethnomethodology. Based on this assumption, this study aimed to measure the level of use of online ethnography in scientific research. The fundamental research question is whether the digital field can be an empirical research field. This research was carried out by analyzing the content of scientific theses through an open access "data" base.
Kaynakça/References
- Aktan, G. G. (2014). Yeni toplumsal hareketler ve internet ilişkisi: Türkiye’de muhalif toplumsal hareketlerin e-grupları, Yayınlanmamış Doktora Tezi: Ankara Üniversitesi SBE.
- Akturan, U. (2009). A review of cyber ethnographic research: A research technique to analyze virtual consumer communities, Bogazici Journal, sayı: 23, ss.1-18.
- Anarlı, Z. Ö. (2017). Dijital uzamda yaşamak ve Twitter’da gündelik hayat, Yayınlanmamış Doktora Tezi: Anadolu Üniversitesi SBE.
- Besley, A. C. (1998). Medyada etik ve siyaset: Medya ve gazetecilikte etik sorunlar. İstanbul:Ayrıntı.
- Büker, Z. (2014). Etnografi ve Çevirimiçi Etnograf, Yeni medya çalışmalarında araştırma yöntem Doktora Tezi: Akdeniz Üniversitesi SBE.
- Coulon, A. (2010). Etnometodoloji. Ümit Tatlıcan (Çev.). İstanbul: Küre.
- Çetin, Ş. E. (2019). Katılımcı kültür olgusu bağlamında sosyal medya ve çevrimiçi topluluklar:Netnografik bir analiz. Yayınlanmamış Doktora Tezi: Akdeniz Üniversitesi SBE.
- Çomu, T. (2014). Web içeriklerinin metin temelli çözümlemesi, Yeni medya çalışmalarında araştırma yöntem ve teknikleri içinde, Mutlu Binark (Der.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Dadaylı, F. Ü. (2018) Orta yaş üstü bireylerin dijital çağda iletişim kurma pratikleri: Sosyal medya bağımlılığı ve sosyal izolasyon, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Marmara Üniversitesi SBE.
- Dalton, M. (1967). Sociologist at work. New York: Anchor.
- Dedeoğlu, Ö. A. (2002). Tüketici davranışları alanında kalitatif araştırmaların önemi ve multidisipliner yaklaşımlar, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 17(2), ss.75-92.
- Dereli, M. D. (2018). Dini kimliklerin sosyal medyada akışkanlaşması: Siber-etnografik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Erciyes Üniversitesi SBE.
- Dicks, B. ve Manson, B. (2005). Qualitative research and hypermedia-ethnography for the digital age, London: SAGE Publications.
- Edgar, A. (1998). Nesnellik, yanlılık, hakikat: Medyada etik ve siyaset, Medya ve gazetecilikte etik sorunlar içinde Besley ve Chadwick (Der.), Nurçay Türkoğlu (Çev.). ss.141-160. İstanbul:Ayrıntı.
- Fisher, E. (2010). Media and new capitalism in the digital age the spirit of networks, New York:Palgrave Macmillan.
- Garfinkel, H. (2015). Etnometodoloji yazıları. Ümit Tatlıcan (Çev.). Ankara: Heretik.
- Genç, M. (2019). Kadınlar arası bir güçlenme alanı olarak güzellik: Youtube güzellik kanalları örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Geray, H. (2014). İletişim alanından örneklerle, nicel ve nitel yöntemlere giriş, İstanbul:Umuttepe Yayınları.
- Güneş, N. A. (2017). Dijital sosyoloji metodolojisi. Sosyoloji Divanı Dergisi, Sayı 9, İstanbul: Çizgi Kitabevi.
- Hine, C. (2000). Virtual ethnography. London: Sage.
- Işıklı, Ş. (2014). Büyük veri, epistemoloji ve etik tartışmalar, AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, Yıl 2014, Güz, Cilt: 5 Sayı: 17, ss.90-120.
- Jackson, J. (1998). Araştırmacı gazetecilikte dürüstlük: Medyada etik ve siyaset, Medya ve gazetecilikte etik sorunlar içinde, Besley ve Chadwick (Der.). Nurçay Türkoğlu (Çev.). ss.120-140. İstanbul: Ayrıntı.
- Kara, Z. (2017). Dijital sosyoloji, Sosyoloji Divanı Dergisi, Sayı 9, Konya: Çizgi Kitapevi.
- Kozinets, R. V. (2010). Netnography: Doing ethnographic research online. London: Sage Publications.
- Mahoney, L. M. ve Tang T. (2017) Strategic social media, from marketing to social change, UK:Wiley Blackwell
- Mannheim, K. (2018). Bilgi sosyolojisi. Mustafa Yalçınkaya (Çev.). İstanbul: Pinhan Yayınları.
- Morva, O. (2017). Chicago Sosyoloji Okulu’nun etnografik mirasını yeniden okumak: Dijital etnografi çağında sembolik etkileşimcilik, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2017, 4(1): 135-154.
- Murthy, D. (2008). Digital ethnography. Sociology, C.42, s.5, ss. 837-855. Londra.
- Mutlu, E. (1995). İletişim sözlüğü, Ankara: Ark.
- Özbölük, T. ve Dursun. Y. (2015). Pazarlama araştırmalarında paradigmal dönüşüm ve etnografinin dijitale evrimi: Netnografi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 46, ss. 227-249.
- Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods, (2nd Ed.). London: Sage Publications.
- Rab, A. (2007). Digital culture-digitalised culture and culture created on a digital platform. Budapeste: Netis
- Sönmez, V. ve Alacapınar, F. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara:Anı.
- Sparklen, K. (2015). Digital leisure, the internet and popular culture, communities and identities in a digital age, England: Palgrave Macmillan.
- Stirling, E. (2016). Her zaman Facebook’tayım: Ana akım araştırma amacı ve etnografya alana olarak facebook’u araştırmak. Sosyal Bilimler için Dijital Yöntemler içinde, Helene Snee vd. (Ed.), ss. 51-70. Ankara: Nobel.
- Stroker, E. (1995). Bilim kuramına giriş. Doğan Özlem (Çev.), Ankara: Gündoğan.
- Tatlıcan, Ü. (2011). Sosyoloji ve sosyal teori yazıları. Bursa: Sentez.
- Trendinnick, L. (2008). Digital information culture: The ındividual and society in the digital age, England: Chandos Publishing Oxford.
- YÖK (2019). Ulusal Veri Merkezi https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Erişim Tarihi 1 Aralık-30 Aralık 2019.
- Yarar, F. N. (2018). Sosyal ağlar ve dijital etnografi: Bir araştırma sentezleme çalışması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.